Latbiako urtaro festa tradizioen eta kultura modernoaren batuketaz sortutako ezaugarriak ditu, natura oso lotuta dagoelarik. Balti itsasoaren ondoan, lau urtaroen aldaketa argi dagoen herrialde honetan, klima aldaketen arabera hainbat ekitaldi antolatzen dira eta jendearen bizimoduarekin estu lotuta daude.
Udaberri (martxoa–maiatza)
Klima ezaugarriak
- Tenperatura: martxoan oraindik hotza da, eta maiatzan 15°C ingurura igotzen da.
- Prezipitazioak: erlatiboki gutxi, eta eguzkitsuak diren egun asko.
- Ezaugarriak: elurretan urtzea, ur-jauzien areagotzea, zuhaitzen adarretako hazitzeak, hegazti migratzaileen itzulera.
Ekitaldiak eta kultura nagusiak
| Hilabetea |
Ekitaldia |
Edukia–klimarekin lotura |
| Martxoa |
Pasxa |
Negu gogorretik igaro ondorengo birsorkuntza eta itxaropenaren sinboloa. Udaberriko iritsiaren ospakizun tradizionala. |
| Apirila |
Hegazti itzuliak behatzea |
Hegazti migratzaileen itzulera den garaian, natura behatzeko ekitaldiak antolatzen dira. |
| Maiatza |
Naturako mendi ibilaldiak |
Klima egonkorra denez, baso eta aintzira inguruen jarduera aktibatu egiten da. |
Udara (ekaina–abuztua)
Klima ezaugarriak
- Tenperatura: 20–25°C-ko egonkorra den egun asko. Eguzki-ordu gehien dituena.
- Prezipitazioak: eurite eta thunderstorm-ak ikusten dira, baina eguzkitsuak ere asko izaten dira.
- Ezaugarriak: eguzki luzeak, kanpoko jardueraren iraultza.
Ekitaldiak eta kultura nagusiak
| Hilabetea |
Ekitaldia |
Edukia–klimarekin lotura |
| Ekaina |
Jaani festak |
Herritarren garrantzitsuen ekitaldia. Uda solstizioaren inguruan lore-koroak eta suak disfrutatzen dituzte. |
| Uztaila |
Musika eta dantza jaialdia |
Tenperatura epelari eta eguzki-ordu luzeei lotuta, leku desberdinetan antolatzen da. |
| Abuztua |
Nekazaritza uzta jaialdia |
Udan amaiera ematean uzta ospatzen den tradiziozko ekitaldia. |
Udazkena (iraila–azaroa)
Klima ezaugarriak
- Tenperatura: iraila epela da, baina azaroan 5°C baino gutxiago izaten da.
- Prezipitazioak: hezetasuna handitzen da, eta euritsua den egun gehiago.
- Ezaugarriak: lainoak izaten dira erraz, eta hostoen kolore aldaketa politak.
Ekitaldiak eta kultura nagusiak
| Hilabetea |
Ekitaldia |
Edukia–klimarekin lotura |
| Iraila |
Laiga kultura eguna |
Arte eta antzerkiari buruzko ekitaldiak. Etxeko barne kultureko ekitaldi gehiago izaten dira. |
| Urria |
Txirimiri biltzea |
Latbiako basoak aberatsak izanik, euriaren ostean onddoak biltzea aktibatzen da. |
| Azaroa |
Latbiako independentzia eguna |
Hotzaren sakonean, argiztapenak jartzen dira eta estatuaren ospakizuna burutzen da. |
Negua (abendu–otsaila)
Klima ezaugarriak
- Tenperatura: 0°C baino gutxiagoko egun asko eta elur asko izaten dira.
- Prezipitazioak: elur nagusi da. Haizeak indar handia hartzen du eta hotza azkarra izaten da.
- Ezaugarriak: zurizko paisaiak, Gabonetatik Urte Berriara ospakizun giroa.
Ekitaldiak eta kultura nagusiak
| Hilabetea |
Ekitaldia |
Edukia–klimarekin lotura |
| Abendu |
Gabonak |
Elur paisaia eta dekorazio ederrak. Erakunde eta etxeko ospakizuna. |
| Otsaila |
Izotz jaialdia eta patinajea |
Izotz estalitako aintziretan antolatutako diametetako ekitaldiak eta patinajea. |
| Otsaila |
Kandela egunaren ospakizuna |
Neguaren amaiera iradokitzen duen otoitza. Hotzean burutzen da. |
Urtaro ekitaldien eta klimataren arteko lotura laburpena
| Urtaroa |
Klima ezaugarriak |
Ekitaldi nagusi adibideak |
| Udaberri |
Elurretan urtzea, adar berriak, lehorrak |
Pasxa, hegazti behaketa |
| Udara |
Epela, eguzki luzeak, euriteak |
Jaani festak, musika jaialdiak, uzta jaialdiak |
| Udazkena |
HButtons, lainoak, hosto koloreak, euriteak |
Kultura hilabetea, onddoak biltzea, independentzia eguna |
| Negua |
Elur, haize hotza, izoztea |
Gabonak, izotz ekitaldiak, kandela eguna |
Osagarriak
- Latbian, natura eta elkarbizitzaren kontzientzia handia dago, eta urtaroen iragazlea ospatzen den kultura eguneroko bizitzan sakondu da.
- Eguzki luzeak eta elur paisaiak, klimak sortzen dituen esperientzia grafikoak ekitaldi eta festetan erabat islatzen dira.
- Neguko hotzaren gogorra den aldetik, udako bizitasuna eta askatasunak herrialdeko bizitzan eragin handia dute.
- Baso eta aintzira ugari dagoen lurraldeak, naturaren behaketa eta uzta ekitaldiak urte osoan burutzen direla ahalbidetzen du.
Latbiako urtaro festa ederrak urtaroen ezaugarriak polita adierazten ditu eta klima eta kultura modu bikain batean fusionatu den bizimodu estiloa bizirik mantentzen da.
Eguzkitsua